Saeed Kashani's Blog: behroz vousoghi

ناگفته های قیصر از زبان عباس شباویز تهیه کننده فیلم

قیصر، قیصر که می‌گفتن این بود؟!

صبح چهارشنبه 10 دی ماه 1348 فیلمی در 13 سینمای تهران به روی پرده رفت که باعث شد دوره‌ای جدید در تاریخ سینمای ایران آغاز شود. دوره‌ای که به موج نو در این سینما معروف شد و آن را تا حدودی از انحصار قارونیسم و تقلیدهای هندی و ترکی خارج ساخت.

با فیلم «قیصر» سینماگران جوانی در سینمای ایران مطرح شدند که هرکدام قابلیت‌ها و توانایی‌های قابل بحثی به وجوه ساختاری و محتوایی سینمای ایران بخشیدند. «قیصر» به نوعی سرآغاز تلفیق سینمای هنری با عناصر و فاکتورهای تجاری بود. سینمای هنری که تا پیش از «قیصر» در فیلم‌های کارگردان‌هایی مانند فرخ غفاری و ابراهیم گلستان و آثاری همچون «گاو» که با کاربرد سینمای ناب و روش‌های زیباشناختی سعی در ارائه تفکرات و دیدگاه‌های شبه‌فلسفی داشتند نمود می‌یافت با فیلم «قیصر» با سینمای موسوم به سینمای بدنه و تماشاگرپسند روز آمیخته شد و از همین رو «قیصر» یکی از 4 فیلم پرمخاطب تاریخ سینمای ایران شد.

«قیصر» اولین فیلم سینمای ایران است که اکثریت طبقه متوسط را برای دیدن فیلم ایرانی به داخل سینما کشاند و تقسیم‌بندی طبقاتی تماشاگر فیلم فارسی و فیلم فرنگی را عوض کرد. البته «قیصر» علاوه بر طبقه متوسط، کارگران شهری و روستاییان مهاجر را نیز که تماشاگران فیلم فارسی هستند، راضی کرد. بنابراین «قیصر» اولین فیلم ایرانی است که مخاطب عام و خاص را به داخل سینما می‌کشاند. «قیصر» اولین فیلم ایرانی در دهه 40 است که با پایان تلخ می‌فروشد و پایان فیلم‌های فارسی را عوض می‌کند. «قیصر» اولین فیلم فارسی است که جغرافیای داستان‌های فیلم ایرانی را تغییر می‌دهد. از «قیصر» به بعد محلات پایین و محله‌های فقیرنشین، مکان اصلی فیلم‌های فارسی می‌شوند.

«قیصر» اولین فیلم سینمای ایران است که تماشاگر عام را با مفاهیم و تعابیر سیاسی آشنا می‌کند. با «قیصر» قهرمان فیلم فارسی عوض می‌شود و لمپن عدالت‌خواه به جای لمپن قضا و قدری به وسیله چاقو با تقدیر و سرنوشت می‌جنگد. باز هم شرایط سیاسی-اجتماعی پایان سال‌های دهه 40 به فروش «قیصر» کمک می‌کند. شرایطی که با رشد طبقه متوسط شهری و افزایش اوقات فراغت و تاثیرات شرایط جهانی و سیاسی و مذهبی شدن جامعه قابل ارزیابی است.

------- گزارش تولید

عباس شباویز تهیه‌کننده فیلم «قیصر» تعریف می‌کند: «اواخر سال 46 یا اوایل سال 47 بود که یک شب در رستورانی انتهای خیابان سلطنت‌آباد (پاسداران امروز) شام می‌خوردم که بهروز وثوقی، آقای کیمیایی را به من معرفی کرد. آن شب که او را دیدم درباره سناریوی قیصر صحبت کرد. گویا قبل از آن چند تهیه‌کننده دیگر از جمله میثاقیه و اخوان‌ها آن را خوانده و رد کرده بودند. اما من در همان برخورد اول، مسعود کیمیایی را جوان بسیار خوب و مودبی دیدم و برای فردا دعوتش کردم به استودیو آریانا فیلم، فردا آمد و قصه‌اش را که در یک کتابچه خطی نوشته بود، برایم خواند. خوشم آمد، دیدم قصه اصیل است، حرف دارد، مسائل سنتی نیز در آن وجود دارد منتها کمی می‌بایست بر رویش کار می‌شد... در سناریوی اولی که مسعود نوشته بود شخصیت فرمان زنده نبود و قصه از قطاری که قیصر با آن می‌آمد شروع می‌شد. من پیشنهاد دادم که فرمان را زنده‌اش کنیم و ده دقیقه اول بدون حضور بهروز باشد.»

http://www.rozanehmagazine.com/MarchApril03/BVossoughi1.html